Ana içeriğe atla

KEZÎZERÊ


KEZÎZERÊ

Kezîzerê, kezîzer
Xulam memkê gilover
Serî sor û binî zer
Mîna berfa zinarê
Sîka dara tim li ser
Mîna sêvên Xelatê
Serî sor û binî zer
Mînane penîrên ter
Min givaşt û av jê her
Tu ji govendê were der
Te ramûsim, cardî her
Te divê her û te divê mer

Kezîzerê lewendê
Gewrê, bozê, bilindê
Kevoka nava gundê
Sîng doşek, balîf zendê
Ez ramûsim te rindê
Destê xwe bi destê mn de
Tevde herin govendê

Kezîzerê hithîtî
Li binya mala şemitî
Dawa têqî lewitî
Dilê lêwik şewitî

Kezîzêrn me çar in
Her çar jî bi kum û şar in
Hilma memkan em xwarin

Kezîzerên me şeş in
Her şeş jî bi şarên reş in
Hilma memkan çi xweş in

Didî xuyakirin, ko por zerîne û serê memikên wê nû hildane, weke sêvên Xelatî ne, serî sor û bin sipîne, weke berfa zinarê Mêrdînê, ko siya daran tim li ser e… Çi tiştên giranbiha gotine!

Kezî, gulî, ew porê hûnayî yan jî badayî ne, ko bi paşde tê berdan û bisk, ew porê, ko bi ser dêmên jinan de têne xwar û carna çivan didin xwe û bi alikî de serê xwe xawr dikin yan jî wan bi ser hinarên riwê xwe de xwar dikin, ko karibin nêçîrê li dilê rebenê weke me bikin. Lê zulf, ew çend tayên por in, ko bi ser eniya jinan de têne xwar û gelek caran jî perçe perçe dibin û hin ji wan weke dûvê dûpişkan serê xwe berjor, bi ser erprî, boşî, temezî, qolên zêran de bilind dikin û eniya gewr weke rojeke, ko bikevî nav hewran û carnan li me ronî didî, tê xuyakirin û tîrejeke tava evîndarî tavêjî dilê evîndar û bi carek di nav pêtî û agir de dihêlî.

Lê dengbêjê me gelek bi memikan ve maye û gelek pesnên giran ji wan re anîne. Lê ji ber, ko sêv hişk û berf sar e, li xwe vegeriya te û gotiye “Mînanê penîrê ter” ko mirov bigivêşî û av herî, wey malwêran! Te çiqa bi hostayî pesnê memik û singa yara xwe daye, ko te Cizîrî û Xanî bênav û deng hiştine!

Herwekî ne tenê li ser memik û singê maye û berê xwe dayê zendên dosta xwe û gotiye “Sîng doşek, balîf zende” eger wilo bî, rast e, yara mêrik lewend e; gewrê, bozê, bilindê! Îdî ka jina ji vê lewanda te şêrîntir û xweşiktir bî ez benî! Lê camêr dixwazî govendê jî, erê wele! Eger wilo ji kê, ji me re herî serî, em ê pê re herin govendê û lotika jî bidin. Ma kî ji ramîsanê jinê wilo gewr, boz, lewend direvî. Ma nabênî, seydayê me Cizîrî çi dibêjî:

“Di pabosa sîminsayê,
Me nêrî bejn û belayê.
Lê êlî Eblexulasbabê,
Esbabesemawatî,”

Gerîtî, rengeke di navbera esmer û boz de ye. Lê boz çend reng in: Şinboz, reşboz ew in ko rengê sor, yan şîn yan reş di nav bozitiya wê de hebin; çîlboz, zêde sipî ye.

Lê hithitî, ew e ko xalên sor ketibin nav de û çawa şemitî ye dilê lêwik pê şewitî ye. Xuyaye ko gelek çavdêriya wê dikir.   
 

(Cegerxwîn, Folklora Kurdî, r. 58)
(Ciwan Haco- Kezîzer) http://www.youtube.com/watch?v=e9ugs_30axk
(Brader- Kezîzerê) http://www.youtube.com/watch?v=bqTxtgUnMYc

Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

Modern Kürt Tiyatrosunun İlk Adımları

Yazar/metin merkezli Batı tiyatrosunun Kürt dilindeki ilk örneği, 1919’da Evdirehîm Rehmî Hekarî’yle başlaması, teatral formların Kürtlerde daha öncesinde olmadığı anlamına gelmemelidir. Popüler ve kitlesel bir sanat olan tiyatro tarihsel olarak her dönemde farklı biçimlerde icra edilmiştir. Genel anlamda tiyatro sanatı; kukla, gölge oyunu, köy seyirlik oyunları, çîrokbêj (bir nevi meddah) geniş bir alanda teatral formalara sahiptir. Bu formlar, yakın kültürler ve komşu milletler arasında benzerlikler gösterebildiği gibi veya hepten özgün bir biçim olarak da var olabiliyor. Kürt tiyatrosunda: Taziye, “Sîtav” (Gölge Oyunu) ile “Bûkella” (Kukla), “Mîr Mîran” (Sahte Emir), “Kosegelî-Gaxan”, “Bûka Baranê” (Bolluk-Bereket Oyun Ritüellerinden), “Sersal” (Yeni Yıl), “Newroz” oyun ve temsilleri... Bunun yanı sıra Kürt tiyatrosuna özgü teatral anlatı biçimleri arasında sayılabilecek “dengbêjî” ile “çîrokbêjî” gibi ulusal formlara da sahiptir. Kürt tiyatrosunun geçmişine ve bugününe baktığımı...

Tiyatro Terimleri ve Kavramları / Têgih û Termên Şanoyê / Theatre Concepts and Terms

Şanogeriya "Mem û Zîn", Nivîskar: Emîn Mîrza Kerim, Derhêner: Enwer Tuvî, Silêmanî, 1958 Tiyatro Terimleri ve Kavramları / Têgih û Termên Şanoyê  Absürd Tiyatro - Şanoy bêhûde, Şanoya Absurd - Theatre of the Absurd Acı Çekme Oyunu - Lîstika Êşkêşanê - Şanogeriy eşkence, wezen – Passion Play Acıklı Komedya, Komîdyay giryanawî – Tearful Comedy Açık Aksiyon - Aksiyana Vekirî - Over Act Açık Sahne - Sehneya Vekirî - Open Stage Adaptasyon - Lihevanîn, Adaptekirin - Adaptation Agit-prop tiyatro- Şanogerîy bangeşekirdin – Şanoya propagandayî – Agit- Prop Theatre Ago n- Mişt û mirr – Agon Ağlayıcılar - Koroya Giriyê, Barbûkarî grîkî – Choregos Akrobat - Kanbore, qareman, palewan, Canbaz - Acrobat Aksiyon Oyunu - Dramay niwandin, Şanoya Aksiyonê – Play of Acting Aktivizm -  Karaxwazî, Aktîvîzm - Activism Akustik- Dengî, Akûstîk - Acoustic Alternatif Tiyatro – Şanoya Alternatîf- Alternatîve Theatre Anagnorisis – Venasîn, Nasînewe - Anagnorisis A...

NÛSEREKÎ QEWÎN: MEHMET DÎCLE

Çetoyê Zêdo: Em jî weke her tim, ji pirsa yekê dest pê bikin. Ji kerema xwe, tu dikarî qala kurtejiyana xwe bikî? Mehmet Dîcle : Ez di sala 1977an de li gundê Çolaxa ya Bismilê hatim dinê. Lê malbata min, li gorî ku min lêkolaye çendsed sal in ku li Hezroyê bûne, ango ez ji Hezroyê me û li Hezroyê mezin bûm û heta ku lîse xelas bû, ez li Hezroyê jiyiyam. Paşê ji bo zanîngehê hatim Stenbolê. Min zanîngeha Stenbolê beşa Cografyayê xwend. Di salên zanîngehê de ez di nav tevgera ciwanên welatparêz de mam û bi rastî jî ew salên min ên gelek çalak bûn. Di wan salan de hema bibê min xwe, dunya û wêje nas kir. Li klûba edebiyatê ya zanîngehê min û hevalên xwe bi salan kitêb xwendin, hem ji edebiyata cîhanê hem jî ji edebiyata kurdî. Paşê di wan salan de ez di kovara Jiyana Rewşen û Rewşennameyê de xebitîm. Her weha li weşanxaneya Aramê û Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê. -  Tu ji kengî ve bi nivîsa Kurdî re têkildarî? Te çawa dest pê kir, rewşa te ya wê demê çawa bû? Ji ber k...