Ana içeriğe atla

"Pêşbaziya Şanoya Kurdî" an jî "Li Çar Bajaran Şanoya Kurdî"


Amed, Batman, Wan û Stenbol… Şanoya Kurdî li van bajaran di sehneyên biçûk de li ber xwe dide û li benda temaşevanên xwe ye…“Bînerno” rêya xwe şaş bikin û biçin lê temaşe bikin. Pişt re hûn çi bibêjin hûn bi dilê xwe ne... Ger ku ji we hat, hûn dikarin bi kêfa gurê manco bikenin; na ku ji we nehat, hewl bidin xwe bi giriyê kafiran bi halê xwe û me tevan bigirîn… Û ji kerema xwe bila ji bîra we neçe, hemû “ken û giriyê we” ji bo şanoya Kurdî bikêr in…

Weke her tiştî, şanoya Kurdî jî li Bakur û li Stenbolê ji reng û taybetiya serdema niha, para xwe hilgirtiye. Nizanim belkî yekcar bêfêde be, lê dibe ku di bala hin temaşevanan de be, dîsa ez ê qala “hemû” şanoyên niha ku têne lîstin bikim… Netirsin tiştekî ku çavê we jê bitirse di şanoya kurdî de hîn neqewimiye… 
Ger şanoya Kurdî di bala we de be, ewil berê xwe bidin Amedê, Şanoya Bajêr. Ew serê biska şanoya Kurdî ne. Tevî şanoyên xwe yên berê îsal lîstika “Tartuffe” tevlî repertûara xwe kirin. Hey ku hûn çûn wir, bala xwe baş bidin Yavuz Akkuzu… Ez bibînin bila yek ji we bibêje Yavuz nebûye!
Dîsa li Amedê lîstika “Kirêciyê Nû” ya Teatra Yekta Hêvî heye. Ew jî piranî li heman sehneyê tê lîstin.  Li Amedê, sehneya Mordemê heye, ji nêz ve çavê çend temaşevanan li ser wan e, lê a bi xêr… Li wir hîn bi şanoyeke Kurdî ne berbiçav in.
Di vê tunebûnê de li Batmanê, 4 komên bi navê “Tov, Rituel û Araf û Yeni Sahne” hene… Nizam ji ber çi ye, lê îsal şanoyek bi Kurdî dernexistin. An jî proveyên wan berdewam e, loma. Belkî jî derfet tune ne. Dibe ku metnek li gora dilê xwe nedîtibin. Şuxlê berê her dewam e.  
Li Serhedê şanoyeke bi Kurdî hebe nebe li Wanê ye. Ew jî Mencel e.  Li wir lîstikên bi navê “Kozik, Mirin û Keçik, Zargotin Zêrgotin e” hene.  

Bêmaliya şanoya Kurdî li Stenbolê an seyyar e an jî li sehneyên biçûk e. Lîstika “Balans” a Şermola Performansê heye, rêya xwe pê bixin, piranî li Kumbaraci50 ne.  Li Şa Performansê “Ji Akademiyê Re Raporek” û “Mirzayê Biçûk” heye. Lîstikên Teatra Jiyana Nû “Tenê Ez” û “Bêrû” li Mezopotamya Sahneyê ne… Û hew, tiştên ez zanim ev in. Wekî din? 

Belkî hat bihîstin û bala temaşevanan kişandibû û ketibû rojevê! Herî dawî li Edena 3 lîstik hate qedexekirin. Siberojê ev çend lîstik jî ji dest biçin, wê demê xweş temaşe ye!  

Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

Arşîva Tekst û Berhemên Şanoya Kurdî

                         Arşîva Tekst û Berhemên Şanoya Kurdî Tekstên Dîrokî (1918-1989)  1-       Memê Alan, Evdirehîm Rehîmî Hekarî, Kovara Jîn (1918) 2-       Derdê Derûn, Hisên Huznî Mukriyanî, (Rojnemya Zarî Kurmancî, hejmara 7-8-11 “sê tekstên biçûk î şanoyî” (1928) (Dezgeya Aras, 2012, Hewlêr) 3-       Koçekê Derewîn, Ereb Şamîlov, (Rewan, 1930) (Weşanên Belkî, 2014) 4-       Mem û Zîn, Pîremerd (1932) 5-       Hevind, Celadet Alî Bedirxan, Hawar Hejmar 20, (1933) 6-       Dildarî û Peyman, Ebûbekir Hewrî (1933) 7-       Qutiya Du Dermanan, Hecîyê Cindî (1934) 8-       Zemanê Çûyî Ehmedê Mirazî, (Rewan, 1935) 9-       Reva Jinê, Wezîrê Nadir (Rewan, 1935) (Weşanên Belkî, 2014) 10-   Mahmût Axay Şiwekel, Piremêrd (Silêmanî, 1942) 11-   Dildarî û Peymanperwerî, Ebûbekir Hewrî- Ebûbekirî Şêx Celal (Bexda, 1943) 12-    Operetî Gulî Xwênawî (Gulên Bi Xwîn), Abdullah Goran, (Hewlêr- 1947) (Di nav dîwana Abdullah Goran da çap dibe) 13-   Karkirdinî Bekel

Tiyatro Terimleri ve Kavramları / Têgih û Termên Şanoyê / Theatre Concepts and Terms

Şanogeriya "Mem û Zîn", Nivîskar: Emîn Mîrza Kerim, Derhêner: Enwer Tuvî, Silêmanî, 1958 Tiyatro Terimleri ve Kavramları / Têgih û Termên Şanoyê  Absürd Tiyatro - Şanoy bêhûde, Şanoya Absurd - Theatre of the Absurd Acı Çekme Oyunu - Lîstika Êşkêşanê - Şanogeriy eşkence, wezen – Passion Play Acıklı Komedya, Komîdyay giryanawî – Tearful Comedy Açık Aksiyon - Aksiyana Vekirî - Over Act Açık Sahne - Sehneya Vekirî - Open Stage Adaptasyon - Lihevanîn, Adaptekirin - Adaptation Agit-prop tiyatro- Şanogerîy bangeşekirdin – Şanoya propagandayî – Agit- Prop Theatre Ago n- Mişt û mirr – Agon Ağlayıcılar - Koroya Giriyê, Barbûkarî grîkî – Choregos Akrobat - Kanbore, qareman, palewan, Canbaz - Acrobat Aksiyon Oyunu - Dramay niwandin, Şanoya Aksiyonê – Play of Acting Aktivizm -  Karaxwazî, Aktîvîzm - Activism Akustik- Dengî, Akûstîk - Acoustic Alternatif Tiyatro – Şanoya Alternatîf- Alternatîve Theatre Anagnorisis – Venasîn, Nasînewe - Anagnorisis A

Modern Kürt Tiyatrosunun İlk Adımları

Yazar/metin merkezli Batı tiyatrosunun Kürt dilindeki ilk örneği, 1919’da Evdirehîm Rehmî Hekarî’yle başlaması, teatral formların Kürtlerde daha öncesinde olmadığı anlamına gelmemelidir. Popüler ve kitlesel bir sanat olan tiyatro tarihsel olarak her dönemde farklı biçimlerde icra edilmiştir. Genel anlamda tiyatro sanatı; kukla, gölge oyunu, köy seyirlik oyunları, çîrokbêj (bir nevi meddah) geniş bir alanda teatral formalara sahiptir. Bu formlar, yakın kültürler ve komşu milletler arasında benzerlikler gösterebildiği gibi veya hepten özgün bir biçim olarak da var olabiliyor. Kürt tiyatrosunda: Taziye, “Sîtav” (Gölge Oyunu) ile “Bûkella” (Kukla), “Mîr Mîran” (Sahte Emir), “Kosegelî-Gaxan”, “Bûka Baranê” (Bolluk-Bereket Oyun Ritüellerinden), “Sersal” (Yeni Yıl), “Newroz” oyun ve temsilleri... Bunun yanı sıra Kürt tiyatrosuna özgü teatral anlatı biçimleri arasında sayılabilecek “dengbêjî” ile “çîrokbêjî” gibi ulusal formlara da sahiptir. Kürt tiyatrosunun geçmişine ve bugününe baktığımı