Çetoyê Zêdo

Hebûna şanoyê li her welatî û di nav her neteweyekê de nîşaneyek hebûna şaristaniyê ye. Ew kesên ku avakirina şanoyê difikirin di nav welatê xwe û gel de mirovên xwedî şaristanî ne. Neteweya kurd di rê, war û şanoya xwe de, xwe digihîne serdema rê û resmên Mîtraîzm û Zerdeşt. Hebûna dîtina şano û hunerê xwe digihîne serdema împeretoriyan. Bi vê rewşê piştî hilweşandina Medan ji aliyê desthilatdariyê ve şano jî ber bi raketinê ve diçe. Persî desthilatiya şano û birêvebirinê dest datînin ser. Şano û cihê şanoyê di serzemîna Mezopotamyayê de di bin navenda olî û şaristaniyetê de, di bin desthilatdariya siyasî, çand û olên cuda de dîroka xwe jiyaye û heta digihêje serdema nû. Di nav kurdan de şano û cihên şanoyê bi berdewamî maye û bi form û şêweyên cuda gihîştiye îro. Desthilatiya herêmî û olên cuda şano û rêbazên şanoyê pirengî û pirşêweyî kiriye. Vê rewşê berdewam kiriye heta şerê cîhanê yê duyemîn. Li Mehabadê piştî îlona 1941ê piştî nemana desthilatiya rejîma Riza Şah, ...

Mirazê Ûzo Cewherî rejisorê Tiyatroya Kurdî ya li Tiflisê ye. Tiyatroya Kurdî 10 saliya xwe temam kir. Bi vê helkeftinê (bi vê munasebetê) endamê redaksiyona me H. Mizgîn li Tiflisê bi rejisorê tiyatroyê Mirazê Ûzo Cewherî re rûnişt û ji bo xwendevanên Armancê peyivî. Tu ji kerema xwe re dikarî bi kurtî behsa jiyana xwe bikî? M. U. Cewherî: Ez di sala 1947’an de li gundê Pampa Kurda hatime dinê. Min li bajarê Tiflisê bi zimanê Ermenî xwend. Di sala 1967’an de min fakulta fîlolojiya ziman û edebiyaya Ermenî kuta kir. Min ji sala 1968’an heya 1974’an li beşa tiyatroya Wezareta Çandî (Kulturî) ya Ermenistanê kar kir. Di sala 1974’an de min bar kir û ez hatim Tiflisê û pêşî li Tiyatroya Ermeniya li Tiflisê kar kir, piştre jî ez derbasî Rojnama Gurcîstanê ya zimanê Ermenî bûm û niha jî di redaksiyona vê rojnamê de berpirsyarê beşa çandî û medeniyetê me. Ez ji alî xebatê ve wek esas xebat xwe ya Tiyatroya Kurdî hesab dikim. Ji ber ku merivê Kurd li ku xebata dike bila bike,...

Mûrad Oso Çawirî: Em dixwazin tu ji me ra li ser kurdên li komara Corcîya Sovêtî biaxivî? Mirazê Caferov: Em kurd di nav malbata gelên Sovêtistanê yên bira da dijîn û piranîya me li komarên Ermenîstanê û hinek komarên Asya Navîn da jî hene. Derheqa Kurdên li Corcîya, bi awayekî serekî li bajarê Tiblîsê dijîn û hejmara rûniştîvanên Tiblîsê tevde dibe yek milyon û 20 hezar kes. Tu wekî rêveberê Şanoya Kurdî li Tiblîsê, dikarî xwe ji xwendevanên rojnama Gel û govara Pêşeng ra bidî nasandin? Min xwendina navînî li bajêrê Tiblîsê timam kir û xwendina zankoyê jî li kolîca ziman û edebyatê li Ermenîstanê. Ez deh sala li wezareta Çandeyê li Ermenistanê xebitîme wekî mezinê pişkênerên(mufetîş) şanoyên Ermenîstanê û li sala 1974ê ez hatim Tiblîsê û ez jî hîngî ve wekî peyamnêrê rojnama Corcîya Sovêtî dixebitim. Ez endam im di nîqaba rojnamevanên Sovêtistanê da. Min gelek nivîsar li ser kurdên Sovêtistanê di pir rojnaman da nivîsandîne, li ser jiyana çandeyî û civakîv ya kurdan û e...

Ev axaftin ji aliyê Mirazê Uzo Cafarov ve, li konferansa navnetewî ya bi navê “Li URSSê Dîrok û Rewşa Kurdan” hatiye pêşkêş kirin. Konferans bi rêvebiriya Enstîtuya Marksîst- Lenînîst ya Gurcistanê û Akademiya Wêjeyê ya URSSê ve hatiye li dar xistin. (Moskow, 25-27 Îlon, 1990) Nivîs ji berhevoka Mirazê Ûzo Caferov ku di sala 2007an li Tiblîsê hatiye çapkirin, hatiye wergirtin. Gelê me yê qedirbilind û rêhevalên hêja! Ewilî dixwazim ji we re bêjim ku, em gelek minetar in ji bo van kesên ku ev konferansa girîng û dîrokî saz kirine. Ev konferans di jiyana me kurda de û di dîroka kurdên Sovyetê de ciyekî gelek girîng digire. Dixwazim bibêjim ku, ev konferans di rewşek wisa de çêdibe ku, em bikarin heqê wê bidin û derxin asteke bilind; divê em bi xwe serbilind bibin, lê divê em vê tevgera xwe ya hêja, ji bo xwe wek reklameke şexsî yan jî tiştekî din nebînin. Piraniya kurdên Tiblîsê, hêviya wan ew e ku, ev konferans bibe cihê çareseriya pirsgirêkên me yên çandî û rêya...

On yaşında olduğumuza inanamıyoruz. Bu, tiyatroda uzun bir yaşam mıdır? Oyun sayımızı dikkate alırsanız hâlâ genciz. Ama geriye dönüp neyle başladığımıza ve şimdi neye sahip olduğumuza bakarsanız, bütün bu yıllar hayatımızın büyük bir kısmını temsil eder. Bu zor fakat ilham verici bir olgunlaşma süreciydi. İnsanlar jübile partilerinde konuşma yapmaya alışıktırlar. Bizimse buna gönlümüz yok. Grubumuzun her bir üyesi farklı bir alanda profesyoneldir. Tiyatro ise hobimizdir. Yine de hepimiz tiyatronun hayatımızın ayrılmaz bir parçası olduğuna inanıyoruz. Seyircimizin tiyatroyu uzun zaman önce kabullenmiş olması ve onu bizim gibi sevmesi en temel meseledir. Bütün bu yıllar tiyatro olgunlaşır ve imajını şekillendirirken seyircimiz de olgunlaşıyordu. 30 Nisan 1980’de ilk performansımızı sergilerken kalabalık salondaki seyirci Kürtçeyi duyduğunda ev sahibinin mi konukların mı daha duygusallaştığını söylemek çok zordu. Kürt Halk Tiyatromuzun bugün 10 yaşına gelmiş olması harika bir...

Şanonameya Harold Pinter bi navê “Zimanê Çiya” ji aliyê Mehmet Uzun ve hatibû wergerandin û li Denmarkê di sala 1990î de ji aliyê weşanxaneya Xanî&Bateyî ve hatibû çapkirin. Nîvîsên jêr, ji pêşgotina weşanxanê û ji ya Mehmet Uzun ku li ser vê berhemê ne, bêyî redaksiyonê bi heman rengî ji pirtûkê hatine wergirtin…   Pêşgotina Weşanxanê Harold Pinter bi nivîsandina vê kurtepiyesê, jesteke germîn ji nava dilê xwe nişanî gelê Kurd daye. Eve tetê mana piştgiriyeke xurt… Aferîneka qedirbilind çawa hate çapkirin li qada edebiyata dinyayê dengekî xurt veda. Axaftinên pesindar li ser hatin kirin, nivîsarên baş hatin nivîsîn. Di demekî kurt da jî, di gelek tiyatroyên mezin û navdar da hate leyistin û baleke germ û bilind kêşa. Gelek grûbên amator yên kurda jî, hêj niha vê piyesê dileyizin. Hevî û xweziya me ewe ku ev piyese li Kurdistanê, bi leyizeke profesyonel jî bête leyistin û raberî gelê me bibe. Ji vî alî ve em bibawerin ku gelê kurd qîmetê vê piyesê û xizmeta ...